Θέμης Παπαμηνάς, ο μουσικός

Αν έπρεπε να συνδέσει κάποιος τη ρετσίνα με ένα μουσικό όργανο, αυτό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το μπουζούκι. Υπό τους ήχους αυτού του έγχορδου, λαουτοειδούς οργάνου, γενιές και γενιές Ελλήνων πέρασαν υπέροχες στιγμές με τις παρέες τους σε κουτούκια και ταβέρνες, απολαμβάνοντας μερικά ποτηράκια ρετσίνας και τραγουδώντας Τσιτσάνη, Βαμβακάρη, Ζαμπέτα. Ο μουσικός και δάσκαλος μπουζουκιού Θέμης Παπαμηνάς δεν θα μπορούσε να διαφέρει από την πλειονότητα των Ελλήνων. Με μία μικρή διαφορά: ότι αυτός δεν κάθεται σε τραπέζι, αλλά πίνει τη ρετσίνα ενώ βρίσκεται στο πάλκο, φροντίζοντας για τη διασκέδαση του κοινού.

Προσωπικά, έχω συνδέσει τη ρετσίνα με τα φοιτητικά μου χρόνια και τους χώρους που σχετίζονται με το ρεμπέτικο.

ΠΑΛΙΑ, ΚΑΛΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ.

Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο τραβήχτηκε σε κοντινή απόσταση από την άλλοτε φυλακή τού Γεντί Κουλέ. Για τη ζωή σ’ αυτήν και τις δυσκολίες που βίωναν οι κρατούμενοι γράφτηκαν αρκετά τραγούδια. «Πόρτα ανοίγει, πόρτα κλείνει, μα διπλό είναι το κλειδί, τι έχει κάνει και το ρίξαν’ το παιδί στη φυλακή» γράφει το 1945 ο Απόστολος Καλδάρας, στους αρχικούς στίχους τού «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι». Τραγούδια που τραγουδιόντουσαν σχεδόν αποκλειστικά στις ταβέρνες και τα κουτούκια, παρέα με καλούς φίλους που άνοιγαν την καρδιά τους και έβγαζαν τα εσώψυχα τους. Και στο τραπέζι να υπάρχει ένα κανατάκι με ρετσίνα και καλοί μεζέδες. Μετά, μπήκε στη ζωή μας η σύγχρονη τηλεοπτική διασκέδαση του Παρασκευοσαββατόβραδου…

«Με την εμπειρία που απέκτησα παίζοντας μουσική σε χώρους εστίασης που απλώς εμπορεύονται τη ρετσίνα ή λειτουργούν με επίκεντρο αυτήν, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι ανήκει στις προτιμήσεις όλων των ηλικιακών ομάδων» υποστηρίζει ο Θέμης Παπαμηνάς. «Προσωπικά, έχω συνδέσει τη ρετσίνα με τα φοιτητικά μου χρόνια και τους χώρους που σχετίζονται με το ρεμπέτικο. Ας πούμε, το ‘Μουχαμπέτι’ στην Ολύμπου, που δυστυχώς έχει κλείσει, το ‘Πήρε και βραδιάζει’ στην Παπαναστασίου, το ‘Χατζή Μπαξέ’ στη δυτική είσοδο της πόλης, την ‘Τομπουρλίκα’ στο κέντρο, τον ‘Κρόνο’ στη Βαφοπούλου. Η ρετσίνα είναι από τα αγαπημένα ποτά στη Θεσσαλονίκη, με την παρουσία της στο τραπέζι να είναι αρκετά συχνή. Άλλωστε, εκτός από το ότι αποτελεί ιδανική επιλογή ποτού, είναι και το κίνητρο για να μαζευτούν φίλοι».

ΡΕΤΣΙΝΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ.

Παρά το γεγονός ότι η ρετσίνα είναι ένα είδος κρασιού –και μάλιστα άκρως ελληνικό–, για τον Θέμη Παπαμηνά δεν έχαιρε πάντοτε της εκτίμησης όλων. Οι λόγοι ήταν αρκετοί.

«Για πολλά χρόνια κυκλοφορούσε στο εμπόριο κυρίως βιομηχανοποιημένη ρετσίνα, η οποία, ομολογουμένως, ήταν χαμηλής ποιότητας. Ο λόγος που επιλεγόταν ήταν, συνήθως, η οικονομική τιμή της. Επίσης, καταναλωνόταν μαζί με ανθρακούχα αναψυκτικά, για βελτίωση της γεύσης. Ορισμένοι πρόσθεταν και κάποια κόλα, αφού, λόγω της ζάχαρης, μπορούσες να ‘κάνεις κεφάλι’ με μικρή ποσότητα και σχετικά γρήγορα. Όμως, παράλληλα με τα δημοφιλή εμφιαλωμένα μπουκάλια, πάντοτε έβρισκες σε επιλεγμένα μαγαζιά εξαιρετική χειροποίητη ρετσίνα, η οποία φυσικά ενδείκνυται να την απολαύσεις σκέτη. Σε ό,τι με αφορά υπάρχει τεράστια γκάμα απόψεων για τη ρετσίνα, εξαιτίας του εύρους τής ποιότητας της».

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ.

Όλοι μας έχουμε τσουγκρίσει ποτήρια με ρετσίνα και περάσαμε υπέροχες ώρες με φίλους. Πού έχει όμως, κατά τον Θέμη Παπαμηνά, τη μεγαλύτερη απήχηση το συγκεκριμένο είδος κρασιού; Ποιες περιοχές έχει ταυτίσει ο μουσικός με την κατανάλωσή του;

«Σίγουρα συνδέεται με τα λαϊκά κοινωνικά στρώματα (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν την απολαμβάνουν και πιο εύποροι συμπολίτες μας). Άρα, με χώρους που τα αφορούν: ταβερνάκια, καφενεία, γήπεδα, φοιτητικά στέκια. Τα σημεία τής πόλης που έρχονται πρώτα στο μυαλό μου βρίσκονται στην πλατεία Άθωνος, στα Λαδάδικα, στο Καπάνι, στο Μπιτ Παζάρ, γύρω από την Καμάρα και τα Κάστρα, σε ό,τι αφορά το ευρύτερο κέντρο τής Θεσσαλονίκης, ενώ η Τούμπα είναι η πρώτη περιοχή που μου έρχεται στο μυαλό από την υπόλοιπη πόλη. Οι ενδιαφερόμενες πληθυσμιακές ομάδες είναι η εργατική τάξη και οι φοιτητές, που ψάχνουν κάτι οικονομικό, όπως επίσης και οι φίλαθλοι, που την καταναλώνουν πριν και μετά το γήπεδο. Επίσης, οι θαμώνες στα μουσικά στέκια που σχετίζονται με τη λαϊκή μουσική και τη φιλοσοφία τής ταβέρνας ως χώρου ψυχαγωγίας».

«ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ» ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ.

Τελικά, τι είναι η ρετσίνα για τον Έλληνα; Περιορίζεται απλώς στην κατανάλωσή της ή είναι κάτι περισσότερο; «Όπως όλα τα αλκοολούχα ποτά, έτσι και η ρετσίνα συνδέεται με κάθε συναίσθημα» εξηγεί ο θεσσαλονικιός μουσικός. «Άλλοτε τα κάνει πιο έντονα, ενώ άλλες φορές τα μετριάζει, πάντοτε με λογική ποσότητα κατανάλωσης. Κι όμως: παρά το γεγονός ότι, στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα κρασί, πολλές φορές γίνεται αιτία να ξεκινήσει κάτι, να κινητοποιηθεί η παρέα, να σμίξουν οι φίλοι. Σίγουρα σχετίζεται με την ψυχική κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε καταναλωτής, όμως, κατά την άποψή μου, επιδρά κυρίως θετικά στη διάθεσή μας, βοηθώντας στη χαλάρωση και προσφέροντας μικρά διαλείμματα από τη δύσκολη καθημερινότητα».

Επίλεξε το ενδιαφέρον που θέλεις και ανακάλυψε τη διαδρομή που ταιριάζει σε αυτό: